Droge voeten

Shin kawa
Sommige steden zoals Venetië zijn beroemd om hun bijzondere ligging aan het water. Tokyo is daar niet beroemd om hoewel er veel rivieren doorheen lopen en de stad aan de baai van Tokyo ligt. Tokyo prijkt zelfs op een hoge plaats in de Hall of Shame van www.pps.org.



Wat is de houding van Japan ten opzichte van rivieren?
Kort gezegd: het lijkt wel staatsvijand nummer 1.

Althans, zo ziet de overheid dat en dus is het zo. Contact tussen mensen en water dient overal te worden voorkomen. De Wet van Geen Verrassingen laat zich hier duidelijk zien. Rivieren zijn levende en bewegelijke dingen die tot veranderingen in het landschap leiden en dat verdraagt zich niet met die Wet van Geen Verrassingen. Daarom moet allereerst voorkomen worden dat oevers aangroeien of afkalven. En beton is dan het antwoord.



Tot hoog in de bergen worden de oevers gebetonneerd. Allemaal om de kans op een aardverschuiving, zelfs in volstrekt onbewoonbaar gebied, tot het minimum te reduceren.

Gevolg van de ongebreidelde kanalisering is een verhoogde stroomsnelheid van de rivieren. Het water ondervindt minder weerstand van oeverbegroeiing, stenen en meandering en stroomt veel sneller het land uit, waardoor de kans op overstromingen in de lagere delen van het land (waar alle grote steden liggen) wordt vergroot.

En daarmee is opnieuw werk gecreëerd voor de bouwindustrie. Allerlei dammen moeten helpen het water tot een gepast tempo af te remmen.

Hier in Takayama kunnen mensen toch nog contact maken met het water.

Er is een dam gemaakt die een vijver in stand houdt waar grote goudvissen in leven.




Een andere oplossing is om in de lagergelegen steden zoals Tokyo grote betonnen muren langs de rivieren te bouwen. Een eventueel teveel aan water stroomt dan niet meer de stad in. Denk er maar eens aan wat er zou gebeuren als de metro hier volloopt.

Kanda gawa

Meguro gawa

...kawa dewa arimasen...

Op enkele plekken wordt de kwaliteit van water in de woonomgeving wel gewaardeerd. Vergis je echter niet. Dit is geen rivier maar een vijver. Met dijken!

Ara gawa
De bouwindustrie is bijzonder machtig in Japan. Net als de bureaucratie. Mededinging komt nauwelijks voor. Dat betekent dat alle bouwopdrachten van de overheid onder de Zaibatsu, kartels van grote bouwbedrijven worden verdeeld. Een paar grote zijn: Kajima, Takenaka en Shimizu. Bedrijven die niet in het circuit zitten maken geen schijn van kans en de grote aannemers kunnen dus veel te hoge prijzen rekenen voor de overheidsopdrachten. Het is wat in Nederland bekend is geworden als 'de Bouwfraude'.

Een belangrijke drijfveer in deze constructie is het principe van de Amakudari. 'Geschenken uit de hemel'. Vervroegd gepensioneerde bureaucraten die werken in de industrie die door de overheid wordt gecontroleerd. Ambtenaren van het ministerie van Financiën worden bankdirecteur, ambtenaren van het ministerie van Bouw gaan naar de bouwwereld, oud-politiemensen runnen de Pachinko-parlors enzovoort.

Het laat zich raden dat dit linke soep is als het op controle door de overheid aankomt. De salarissen in de tweede carriere zijn erg hoog vergeleken met die in de eerste (overheids-)carriere. Ambtenaren zijn dus erg soepel in hun eerste carriere om daarna in het gespreide bedje van de tweede te kunnen stappen.

Sumida gawa

Terug naar het water. Om de vele civiele werken te rechtvaardigen bestaat er in Japan een beeld van rivieren als belangrijkste vijand. En het werkt. De rivieren zijn de achterkant van de stad geworden.

Shibuya gawa

We zagen al dat de autowegen op palen boven de rivieren worden gebouwd. In de NRC van 6 januari van dit jaar schreef een Nederlandse journaliste erg enthousiast over Tokyo dat gebouwd is op palen. En dat de Expressway er over de prachtig schone rivieren heen loopt en dat de mensen in Tokyo dat volkomen accepteren...

En het zou erg de moeite waard zijn om de mooie rivier de Nihonbashi (lett. Japanbrug (!)) eens per fiets te volgen. Zo'n waardevol advies hebben we natuurlijk opgevolgd en hieronder zie je een foto van het mooiste stukje.

Nihonbashi gawa

Shibuya gawa
De beste plek voor wonen aan het water bij ons in de buurt.

Shibuya gawa

Bijzonder is de mogelijkheid om hier dichterbij het water te kunnen komen.

Langs de waterkant staat natuurlijk altijd een hek, tegen de verrassingen.

Shibuya gawa
Er zit iemand op de trap van het uitzicht te genieten.


En zo woon je met de achterkant(!) van je huis aan het water, aan de Sumida rivier. Waar we een boottocht maakten met Kitty. De buren in flatgebouwen aan de overkant van de rivier. "Rivier", zei u?


Ja hoor, aan de rivier. Er staan zelfs bankjes en een prullenbak om te genieten van het uitzicht aan de oever. Die twee meter hoge betonnen muur is onze bescherming tegen het water van de rivier. En direct achter deze muur wonen de daklozen. Lees daarvoor verder in de post hieronder.